Sztuka komediowa wywiera silny wpływ na nasze codzienne samopoczucie, wywołując szeroki wachlarz reakcji, od niepohamowanego parskania śmiechem, po subtelne uśmiechy satysfakcji. Gdy mówimy o występie komediowym, przychodzi nam na myśl obraz komika na scenie, z mikrofonem w dłoni, gotowego do rozpętania salwy śmiechu poprzez wyważoną mieszankę obserwacji, anegdot i żartów sytuacyjnych. Czy jednak to prawda, że humor musi nieodłącznie iść w parze z czarnym humorem czy zaciętym przeklinaniem, aby skutecznie trafić do odbiorcy? Ostatnio Michał Kutek, dokonując swoich komediowych sztuczek na scenie, postanowił uciec się do przyprószania występu nieco ostrzejszymi barwami humoru, za celując być może w dopieczenie, jakie wywoła w publiczności ta specyficzna forma sztuki. Co ciekawe, niemalże piorunujące milczenie, które spotkało jego wypowiedź, miało być zapewne echem burzliwego śmiechu, a zdecydowanie przypominało raczej zachowanie zbiorowiska wpatrzonego w nietaktowne graffiti na mieście.
Dlaczego komicy sięgają po czarny humor?
Czarny humor, będący odmianą satyrycznej językowej szermierki, ma swoje głębokie korzenie w odważnym pokazywaniu życia w mniej oświetlonych, często tabuizowanych kątach ludzkiej egzystencji. Jego istota tkwi w sposobie, w jaki wnikliwi komicy odzierają rzeczywistość z konwencjonalnych powłok, odważnie wkładając palec w społeczne rany, które bywają gorzkie, lecz nielicznie ujawniane na światło dzienne. Nieodmiennie, dla wielu jest to połączenie wybuchowej mieszanki śmiechu z momentami posępnego zamyślenia nad brutalnością naszego świata. Jednakże czy każdego artysty taka forma humoru ubiera? Niezmiernie często, przekraczając pewne granice, nawołując do śmiechu na skraju śmiertelnie poważnych tematów, komicy mogą tracić swoją audytorię, łaknącą raczej lekkich, subtelnierzbudowanych żartów, niżeli ciężkich, kontrowersyjnych tematów.
Zamiana przekleństwa na punchline
Przekleństwo – potężny narzędzie komediowe, które można wykorzystać zarówno do pogłębienia efektu komediowego, jak i do niefortunnego przyćmienia całej reszty, zostało pewnego wieczoru przez Kutka użyte jako przymiar do zmierzenia temperatury odbioru przez publiczność. Szkoda, że w jego przypadku, ten termometr humoru raczej zanotował spadek temperatury niż eksplozję śmiechu. Jest to przestroga, ileż razy przedobrzenie z językiem ma w sobie silniejszy odór niż aromatyczność ducha dowcipu.
Alternatywne ścieżki humorystyczne
Alternatywą dla tej pikantniejszej wymowy komediowej jest krystaliczny humor, który zamiast na śmiałych słowach, opiera się na precyzji obserwacji, zmyślnych związkach przyczynowo-skutkowych i błyskotliwych kontrastach codziennego życia. Pomnika godność a co za tym idzie, gigantyczną umiejętność interpretacji i adaptacji do różnorodnych gustów, co pozwala trafić do większej grupy odbiorców, nie ryzykując nadwerężenia ich poczucia komfortu. Co więcej, bywając zmuszeni do obchodzenia zarówno literackich jak i społecznych granic, komicy w ten sposób często odkrywają znacznie świeższe i bardziej oryginalne metody rozbawiania.
Wygoda odbiorcy to podstawa
W końcowej analizie nie sposób przecenić wygody, jaką odczuwa odbiorca, delektując się żartem wolnym od żółci. Nie chcemy przecież wyjść z komediowego występu z uczuciem dyskomfortu, lecz raczej z radosnym, a może nawet terapeutycznym poczuciem wewnętrznego ukojenia. Czarny humor ma swoje miejsce w komedii, ale nie zawsze jest on szlachetnym brązem, który nadaje figury świetlistego blasku. Niech więc każdy komik pamięta, że sztuka komedii to przede wszystkim rozkoszne żonglowanie słowem, które kiedy staje się zbyt ciężkie, może nie tylko nie wznieść się ku górnej sferze zabawy, lecz wręcz spowodować bolesne upadki na szorstki grunt rzeczywistości. Wspominając o humorze, przypomina się stara maksyma: „Sztuka dla sztuki”; a patrząc na komików, ich zadaniem jest przecież rozbawienie, a nie naciąganie granic pomiędzy dobrym smakiem, a występkiem przeciw niemu. Czas pokaże, czy Michał Kutek i jego koleżanki oraz koledzy po fachu, znajdą tę złotą równowagę pomiędzy śmiechem a szacunkiem, na której można budować bazę trwałych i wdzięcznych relacji z publiką, niezależnie od przepełniających naszych duchowych szuflad czy skomplikowanych spraw na które należy rzucić światło w taki sposób, by zarządzać nim ze sceny, nie wyłącznie jako komik, ale także jako człowiek otoczony ludzkim poklaskiem.
